Afazja u osób cierpiących na migrenę a udar niedokrwienny mózgu

Mieszko Jaworski
Nr albumu: 146132
„Afazja u osób cierpiących na migrenę a udar niedokrwienny mózgu”

Afazja jest to zaburzenie funkcji językowych, częściowe lub całkowite u osób, które już opanowały umiejętności mowy. Migrena natomiast to w ogromnym skrócie nawracający ból głowy, któremu mogą towarzyszyć między innymi aura czy niedowłady. Niestety pełna etiologia występowania tego zjawiska nie jest obecnie znana. Czy istnieją między afazją a migreną jakieś powiązania? Badania naukowe odpowiadają twierdząco. Ale czy afazja podczas napadu migreny może ukierunkować diagnostów w błędną stronę? W mojej opinii tak.Afazja wymieniana jest w literaturze na temat migreny jako jeden z kilku objawów, który wystąpić może podczas tak zwanej Aury, ta natomiast poprzedza migrenowy ból głowy u 10% cierpiących na to schorzenie (Herold, 2008). Chodź procent ten wymieniany w literaturze przedmiotu jest mały, to w opinii społecznej jest wręcz uważana za niezbędny element migreny, jednak tylko w postaci wzrokowej objawiającej się migotaniem obrazu, brakami w widzianym obrazie i tak zwanymi mroczkami. Nic dziwnego, ponieważ Problemy z widzeniem podczas aury wstępują u 96,5% osób, a wymieniona przeze mnie Afazja tylko w 5-22% (Mishra, Rossetti, Ménétrey, Carota, 2009). Badania przeprowadzone przez Schwedt, Peplinski, Garacia-Filion, Berisha, (2018), którzy zebrali ponad 56 000 próbek mowy od osób cierpiących na migrenę i od osób zdrowych wykazały, że najbardziej konsekwentne zmiany mowy następowały w tempie mówienia, tempie i precyzji artykulacji oraz czasie trwania fonacji. Co ciekawe, badania te miały na celu zbadanie problemów z mową u osób cierpiących na migrenę bez występującej aury! Jest to w pewien sposób zaprzeczenie tego co mówi literatura.

Wnioski z badań Schwedt i in. (2018) mówią jasno, że zmiany mowy można uznać za cechę napadu migreny. Jak wspomniałem wcześniej, w opinii publicznej objawami aury i migreny są szeroko rozumiane problemy z widzeniem. Często inne objawy są nieutożsamiane z migreną, bagatelizowane albo mylone. W przypadku gdy objawem pobocznym będzie afazja, może ona wprowadzić w błąd potencjalnych diagnostów. Takowy przypadek został opisany w artykule autorstwa Mishra i in. (2009). Przedstawia on historię 40-letniej kobiety, która trafiła na szpitalny SOR z problemami z mową objawiającymi się wypowiadaniem niezrozumiałych słów. Po 30 minutach od pojawienia się problemów z mową pojawił się stopniowo rozszerzający się ból głowy. Wszystkie objawy zaburzeń mowy dały diagnozę Afazji Wernickiego popartej francuską adaptacją testu Bostońskiego. Afazja rozpoczęła się nagle i trwała 24 godziny. Ta nagłość napadu oraz rzadkość występowania afazji (w szczególności afazji Wernickiego) podczas migreny, skłoniło diagnostów, aby pójść w kierunku udaru niedokrwiennego mózgu. Wykonane badanie CT nie wykazało żadnych nieprawidłowości, co zaczęło odwodzić lekarzy od tej diagnozy.

Wykonali oni dodatkowo badanie EEG, które wykazało nieprawidłowości, szczególnie w lewej półkuli mózgu. Diagności na podstawie wywiadu (informacje o wcześniejszych migrenach), obserwacji i przeprowadzonych badań CT oraz EEG postawili diagnozę migreny. Jak się okazuje sytuacje, w których migrena mylona jest z udarem niedokrwiennym mózgu zdarzają się dosyć często. Już pobieżny przegląd literatury wskazuje na powszechność tego zjawiska. Pomimo iż migrena jest łagodnym zaburzeniem, a udar stanem nagłym to uczeni często zwracają uwagę na wspólne zależności. Przedstawiają albo migrenę jako przyczynę udaru, albo migrenę jako konsekwencje niedokrwienia mózgu (Bousser, Welch, 2005). Jak wskazują Otlivanchik i Liberman, (2019) 2% pacjentów przyjmowanych na SOR z podejrzeniem udaru otrzymuje diagnozę migreny. Dlaczego? Wielce prawdopodobny jest fakt, iż niespecyficzne objawy dla migreny takie właśnie jak Afazja, przypisywane są jako specyficzne objawy w przypadku udaru. Otlivanchik i Liberman, (2019) zwracają uwagę na bardzo ważną rzecz jaką są negatywne skutki leczenie po postawieniu błędnej diagnozy. Warto na koniec wspomnieć o niezwykle ciekawym odkryciu. Lekarze i naukowcy zauważyli, że u pacjentów po radioterapii głowy, bardzo często występuje migrena, która „udaje” udar. Zjawisko to zyskało miano zespołu SMART. Jest niezwykle ciekawe, gdyż występuje u osób po przebytej radioterapii, które nigdy wcześniej nie cierpiały na bóle głowy. Dodatkowo do objawów zalicza się szerokie spektrum objawów neurologicznych, między innymi Afazję (Ramanathan i in., 2016).

Reasumując przedstawione przeze mnie artykuły i studium przypadku, warto zauważyć, że afazja choć występuje rzadko tak może współwystępować z migreną. Mała świadomość występowania afazji podczas migreny w ogólnym społeczeństwie nie jest zbytnio szkodliwa, jednak wśród diagnostów o wiele bardziej, ponieważ zastosowane błędne leczenie, może wyrządzić pacjentowi dużą krzywdę. Mój powyższy wywód wskazuje jak ważne jest, aby nie przekreślać potencjalnej diagnozy tylko przeze jeden niespecyficzny objaw. Afazja w migrenie, jest głównym objawem mylącym diagnostów i kierującym ich w stronę udaru niedokrwiennego mózgu. Ciekawe dla dalszych badań byłoby, znalezienie mechanizmów, które odpowiadają za występowanie afazji podczas napadów migrenowych. Biorąc jednak pod uwagę małą wiedzę obecnej medycyny na temat etiologii samej migreny, spodziewać się można, że nieprędko się tego dowiemy.

Mieszko Jaworski

Bibliografia

Bousser, M., Welch, M. (2005). Relation between migraine and stroke. The Lancet Neurology, 4 (9), s. 533-542
Herold, G. (2008). Medycyna wewnetrzna. Warszawa: PZWL

Mishra, N., Rossetti, A., Ménétrey, A., Carota, A. (2009). Recurrent Wernicke’s Aphasia: Migraine and Not Stroke! Headache: The Journal of Head & Face Pain, 49 (5), s. 765-768

Otlivanchik, O., Liberman, A. (2019). Migraine as a Stroke Mimic and as a Stroke Chameleon. Current Pain and Headache Reports, 23 (9), s. 1-12

Ramanathan, R., Sreedher, G., Malhotra, K., Guduru, Z., Agarwal, D., Flaherty, M., Leichliter, T., Rana, S. (2016). Ann Indian Acad Neurol, 19 (3), s. 399-401

Schwedt, T., Peplinski, J., Garacia-Filion, P., Berisha, V. (2018). Altered speech with migraine attacks: A prospective, longitudinal study of episodic migraine without aura. Cephalagia, 39 (6), s. 722-731